Nieuws 11 Sep 2025
ACT en Vrouwen in Beeld lanceren Smurfin-campagne
In 2022 publiceerde Vrouwen in Beeld het onderzoek Beter is nog niet goed, uitgevoerd door de Universiteit Utrecht. Dit onderzoek ging over de representatie van vrouwen voor en achter de camera in Nederland. Het onderzoek wijst uit dat er structurele ongelijkheid is tussen vrouwen en mannen in leidinggevende functies en hoofd- en bijrollen in de periode 2011-2020.
Hierop voortbordurend is er een verdiepend onderzoek gedaan door de Universiteit Utrecht in samenwerking met ACT acteursbelangen, specifiek gericht op actrices, getiteld Op hakken gezet en klein gemaakt. Waar het eerste onderzoek kwantitatief was -met andere woorden, koppen tellen- is dit een kwalitatief onderzoek. Het onderzoek is gedaan aan de hand van focusgroepgesprekken waarin de werkervaringen van actrices en de mogelijkheden van hun professionele ontwikkeling zijn onderzocht.
OVER HET ONDERZOEK OP HAKKEN GEZET EN KLEIN GEMAAKT
Op hakken gezet verwijst naar de prominente rol die uiterlijk speelt voor zowel de actrices als voor de rollen die zij vertolken. Zij moeten voldoen aan het ideaal van de male gaze en wanneer actrices niet voldoen aan dit ideaal vallen ze buiten de boot.
Nog steeds zijn de meeste vrouwelijke personages wit, dun, valide en hetero. Ze zijn tussen de 19 en 45 jaar en hebben lang blond haar.
Klein gemaakt verwijst naar het gebrek aan mogelijkheden voor inhoudelijke inbreng en zeggenschap. Ook dit geldt voor zowel de actrices als voor de rollen die zij vertolken.
Inbreng en grenzen van actrices worden vaak niet serieus genomen of überhaupt niet gehoord. Veel actrices ervaren grensoverschrijdend gedrag, in verschillende vormen, er is vaak letterlijk ruimtegebrek en ze krijgen structureel lagere vergoedingen.
Het aanbod in rollen is vaak stereotyperend. Vrouwelijke personages zijn in de regel een stuk minder ontwikkeld dan mannenrollen, die vaak veel gelaagder zijn.
Hier komt het Smurfin-principe om de hoek kijken.
HET SMURFIN-PRINCIPE
Deze term werd in 1991 door The New York Times-journaliste Katha Pollitt in het leven geroepen om in media het mannenclubje aan te duiden dat geflankeerd werd door een enkele vrouw.
De mannetjessmurfen hebben allemaal duidelijke kenmerken. Een greep: brilsmurf, grote smurf, klungelsmurf, knutselsmurf, lolsmurf, luilaksmurf, moppersmurf, houthakkersmurf (ook wel hakkersmurf), muzieksmurf, potige smurf, smulsmurf, boerensmurf, dichtersmurf, droomsmurf, hippe smurf, kleermakersmurf, schildersmurf, mijnwerkersmurf, kappersmurf, slonssmurf.
Behalve Smurfin. Haar ‘kenmerk’ is dat ze een vrouw is.
Funfact over Smurfin: zij is gebrouwen door Gargamel als straf voor de smurfen, om hen te bespioneren en jaloezie te zaaien. Het recept van de verleidelijke Smurfin bestaat onder andere uit leugens en een hart van steen en lijkt nog steeds een blauwdruk te zijn voor de ongelaagde personages die actrices met grote regelmaat vertolken.
En om dit concept te betrekken op onze situatie; als we steeds maar zien hoe “het mooie, dunne, blonde meisje” wordt gekozen door de charismatische mannelijke hoofdrol, als vrouwen er alleen zijn voor romantische spanning, seks, een zwangerschap of een verkrachting — kortom, als ze alleen mogen verschijnen als hun vrouw-zijn functioneel is voor het verhaal van de man — hoe kunnen we dan ooit leren onszelf te zien als volledig, gelaagd mens? Je kunt niet zijn wat je niet kunt zien.
STEUN DE CAMPAGNE, KOOP EEN SHIRT, WORD EEN SMURFIN!
ACT Acteursbelangen organiseert in samenwerking met Vrouwen in Beeld verschillende gesprekken en bijeenkomsten met stakeholders uit de industrie om dit structureel te veranderen. te bewerkstelligen. We geven presentaties en organiseren communicatietrainingen.
Al deze dingen kosten tijd, en dus geld. Door het shirt te kopen en te dragen draag je bij aan:
Bewustwording: over de bevindingen van het onderzoek en het bredere probleem van stereotypering van vrouwen in de film- en tv-industrie.
Zichtbaarheid: we laten letterlijk zien met hoeveel vrouwen we zijn – en hoe divers we zijn qua onze uiterlijk, achtergronden, functies en ervaringen.
Solidariteit: door het shirt te kopen en te dragen, steun je de campagne en de beweging richting een inclusievere en veiligere sector.
Bestellen?
Een t-shirt kost € 33, exclusief eventuele portokosten.
Je kunt het shirt bestellen door een mail te sturen aan actkantoor@acteursbelangen.nl met vermelding van de maat (we hebben S t/m XXL) en of je het t-shirt komt ophalen op kantoor van ACT of thuisgestuurd wilt hebben.
(fotocredit: Robin Alysha Clemens)
